Độc đáo tranh làng Sình
20/04/2021 3:33:38 CH
Xem cỡ chữ:
Đọc bài viết:
Tranh dân gian làng Sình từ lâu đã trở thành một nét văn hóa độc đáo của vùng đất cố đô. Tranh làng Sình không chỉ được đánh giá cao về nghệ thuật tạo hình tranh dân gian mà nó còn gắn liền với văn hóa tâm linh của xứ Huế.
   Người dân, du khách trải nghiệm thực tế với tranh Làng Sình
 
   Làng Sình là tên gọi chữ Nôm của làng Lại Ân, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 9km về phía Đông thuộc xã Phú Mậu, huyện Phú Vang. Nơi đây được biết đến với nghề làm tranh dân gian làng Sình nổi tiếng. Ngay từ khi hình thành, tranh làng Sình tuy có nhiều đặc điểm giống với dòng tranh Đông Hồ, nhưng để phù hợp với nhu cầu tín ngưỡng trong các lễ cầu an, giải hạn ở đây nên các nghệ nhân đã chế ra các bản khắc hình vẽ khác. Thế nên, tranh làng Sình mới nổi danh là dòng tranh thờ cúng, khác với tranh Đông Hồ dùng để trang trí.
   Tranh làng Sình hoàn toàn làm thủ công. Để có một bức tranh phải trải qua đủ 7 công đoạn, từ xén giấy, quét điệp, in tranh trên mộc bản, phơi tranh, pha màu, tô màu, cuối cùng là điểm nhãn. Để tạo ra giấy in những bức tranh truyền thống, người dân làng Sình xuôi thuyền dọc phá Tam Giang về vùng cầu Hai, thị trấn Lăng Cô để cào điệp. Đây là loại sò có vỏ mỏng nhiều màu sắc. Sò sau khi cào về giã thành bột, rồi trộn với hồ, sau đó phết hỗn hợp này hai lần lên giấy dó. Đây cũng là nét độc đáo, riêng biệt của dòng tranh dân gian ở làng Sình. Những màu sắc của tranh cũng chủ yếu được làm ra từ yếu tố thiên nhiên. Màu vàng làm từ lá đung giã với búp hoa hòe non, màu xanh dương từ hạt mồng tơi, hạt hòe làm nên màu vàng đỏ, nước lá bàng sẽ cho màu đỏ sẫm, tro rơm nếp hòa tan trong nước rồi lọc sạch, cô lại thành màu mực đen bóng.
   Năm nay 70 tuổi nhưng nghệ nhân Kỳ Hữu Phước đã có hơn 60 năm gắn bó với nghề tranh làng Sình, và ông cũng là người góp phần lớn cho làng tranh sống lại. Sản phẩm của ông nổi tiếng trong làng và được trưng bày tại các hội chợ triển lãm tranh dân gian và các kỳ Festival Huế, Festival Nghề truyền thống Huế. Nghệ nhân Kỳ Hữu Phước tiết lộ, nghề in tranh Sình không khó cũng không dễ. Đây là loại tranh thờ cúng nên cần cái tâm của người làm tranh. Do vậy, tranh Sình không phải là loại tranh độc bản, tùy thuộc vào khả năng cảm thụ màu sắc, kĩ năng vẽ tay và cảm xúc của nghệ nhân sẽ cho ra dị bản khác nhau.
   Về chủ đề, có thể chia tranh Sình thành ba nhóm chính: tranh nhân vật, tranh súc vật và tranh đồ vật, chủ yếu phục vụ cho nhu cầu thờ cúng. Ngày nay, với nhu cầu hiện đại, Tranh Sình đã có thêm các nội dung khác ngoài thờ cúng. Những bức tranh trang trí thuộc đề tài dân gian và tranh bát âm ra đời đã làm phong phú thêm cho tranh làng Sình. Dòng sản phẩm này rất được khách du lịch ưa chuộng. Đó có thể là hội vật hay các trò chơi kéo co, bịt mắt bắt dê…; rồi hình ảnh bát âm gồm nhị, nguyệt, trống, sáo, đàn bầu, tỳ bà, đàn tranh.
   Nghệ nhân Kỳ Hữu Phước chia sẻ, để tranh đến được nhiều nơi, phục vụ du khách, ông đã làm ra những bản khắc gỗ với nội dung mới, không bó hẹp trong việc thờ cúng như trước đây. Những nội dung như trò chơi dân gian, phong cảnh cũng được ông đưa vào tranh và được nhiều du khách yêu thích. Bên cạnh đó, ông đã nghĩ ra cách làm ống tre rồi cuộn tranh cho vào bên trong, giúp giữ tranh được lâu và cũng làm sản phẩm du lịch thêm hấp dẫn, du khách dễ dàng mang tranh đi xa. Chính vì sự tận tâm yêu nghề tạo ra những sản phẩm độc đáo, sản phẩm của nghệ nhân Kỳ Hữu Phước luôn được mời tham gia trưng bày các kỳ Festival nghề truyền thống Huế.
   Trải qua bao biến cố thăng trầm, ngày nay làng Sình đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn, thu hút nhiều du khách khi đến vùng đất Cố đô. Ở đó, du khách không chỉ được  tham quan, chiêm ngưỡng những bức tranh dân gian độc đáo của người dân làng Sình mà còn được tự tay in tô màu tranh. Nhờ đó, những bức tranh làng Sình đã theo chân khách du lịch đi khắp nơi không chỉ trong nước mà còn ra nước ngoài. Đây cũng là một hoạt động quảng bá du lịch, quảng bá sản phẩm làng nghề, từ đó góp phần gìn giữ, quảng bá và phát triển nghề truyền thống của cha ông.
Cẩm Nhung (Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao TP Huế)
Các bài khác