Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Huế Trần Song (bìa phải) và ông Lê Viết Tám - Giám đốc Bảo tồn đa dạng sinh học WWF - Việt Nam ký cam kết tại Hội thảo vào ngày 11/11/2021, đưa Thành phố Huế trở thành Đô thị giảm nhựa

   Vấn nạn rác thải nhựa

   Địa bàn TP. Huế có một hệ thống sông tự nhiên và nhân tạo dày đặc cùng đổ vào đầm phá Tam Giang - Cầu Hai. Đây là hệ đầm phá nước lợ lớn nhất ở khu vực Đông Nam Á, có giá trị cao về môi trường sinh thái và đa dạng sinh học. Qua khảo sát, hiện các khu vực này đã và đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các hoạt động xả thải trực tiếp nhiều loại rác thải trên sông Hương và các hoạt động xả thải của các khu vực dân cư sinh sống dọc theo hệ thống các sông chảy qua địa bàn thành phố. 

   Theo đánh giá của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF- Việt Nam), mặc dù tỷ lệ thu gom rác thải ở thành phố rất cao 98% (năm 2020) cùng với những nỗ lực của chính quyền địa phương, các nhóm tình nguyện, Công ty CP Môi trường và Công trình Đô thị Huế, song ô nhiễm rác thải nhựa vẫn đang là vấn đề môi trường nghiêm trọng ở một số lưu vực sông hồ xung quanh Hoàng Thành, các khu chợ ngoài trời, bãi biển công cộng… Việc thất thoát rác thải nhựa làm tắc nghẽn các dòng sông và đe dọa các hệ sinh thái và môi trường biển, ven biển, tác động đến hoạt động du lịch, vận tải biển và nuôi trồng thủy sản. 

   Theo thống kê, hiện tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh ở TP. Huế khoảng 407 tấn/ngày, trong đó rác thải nhựa chiếm hơn 15%, chỉ đứng thứ hai sau thành phần rác hữu cơ. Trong đó, khối lượng rác thải nhựa thất thoát vào môi trường ở thành phố ước tính vào khoảng 3,13% so với tổng khối lượng rác thải phát sinh. Hoạt động sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần là nguồn gây ô nhiễm rác thải nhiều nhất, kể cả về số lượng và khối lượng. 

   Cam kết giảm rác thải nhựa

   Phó Chủ tịch UBND TP. Huế, ông Trần Song cho rằng, để giảm thiểu lượng rác tại các cơ quan, đơn vị và các khu dân cư, thời gian qua, TP. Huế đã tiên phong, chủ động xây dựng và thực hiện đề án “Ngày Chủ nhật xanh”, “Chủ nhật vì cộng đồng” và các hoạt động hưởng ứng phong trào nói không với túi ni lông, sản phẩm nhựa sử dụng 1 lần nhằm giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường… Hiện, các đơn vị trên địa bàn đã tổ chức ký cam kết tham gia thực hiện phong trào “Chống rác thải nhựa”, “Nói không với túi ni long và sản phẩm nhựa sử dụng 1 lần”; các trường học xây dựng mô hình thu gom túi ni long, pin qua sử dụng, thu gom giấy in, giấy báo loại làm túi đựng thay thế túi ni long sử dụng 1 lần cung cấp cho các quầy thuốc, nhà thuốc, các hộ kinh doanh nhỏ lẻ khăn về kinh tế. 

   Dù đã có nhiều nỗ lực, song công tác thu gom rác thải nhựa vẫn còn gặp khó khăn, vướng mắc do nhiều hộ dân chưa nhận thức và quan tâm đến phong trào chống rác thải nhựa nên thành phố vẫn đang đối mặt với thách thức về môi trường, đặc biệt là vấn đề quản lý chất thải rắn. Do đó, DA “Huế - Đô thị Giảm Nhựa ở miền Trung Việt Nam” được xây dựng với sự tài trợ của WWF- Na Uy thông qua WWF- Việt Nam và tiếp nhận bởi UBND TP. Huế sẽ hỗ trợ thành phố bảo vệ các dòng sông và hệ sinh thái các vùng đất ngập nước và ven biển không bị ô nhiễm bởi rác thải nhựa, thông qua các biện pháp can thiệp với sự tham gia của các bên liên quan bao gồm các khối công tư, các tổ chức xã hội dân sự và cộng đồng địa phương.

Nhiều lực lượng tại TP Huế thường xuyên ra quân vệ sinh môi trường, thu gom rác thải

   Theo đó, TP. Huế cam kết đến năm 2024, Huế trở thành Đô thị Giảm Nhựa với 70% chất thải rắn được phân loại tại nguồn, thu gom và xử lý, đồng thời rác tái chế từ bãi chôn lấp được đẩy mạnh thu hồi. DA được thực hiện trong 4 năm, từ năm 2021-2024 và được chia làm 2 giai đoạn, giai đoạn khởi động DA (2021) và giai đoạn triển khai thực hiện (2022-2024) với mong muốn đưa Huế trở thành một điểm đến không rác nhựa vào năm 2030.

   Theo bà Nguyễn Thị Diệu Thúy - Giám đốc Chương trình Giảm nhựa, WWF- Việt Nam, dù đã có rất nhiều nỗ lực từ địa phương trong công tác giảm thiểu và quản lý rác thải, nhưng trên thực tế ô nhiễm rác thải nhựa vẫn là một vấn đề đáng quan tâm, đặc biệt những ảnh hưởng tiềm ẩn đến sinh kế của ngư dân đánh bắt thuỷ sản ven bờ do việc ô nhiễm này có thể dẫn đến giảm nguồn lợi thủy sản. Do đó, cần phải có những can thiệp mạnh mẽ ngay lập tức để ngăn chặn vấn đề này và giảm thiểu các tác động của rác thải nhựa đối với các dòng sông, khu vực đất nước ngập nước ven biển. 

   Sau khi triển khai DA nhằm đưa Huế trở thành Đô thị Giảm nhựa, WWF cam kết nỗ lực hỗ trợ thành phố thực hiện chương trình này bằng cách khuyến khích và tạo điều kiện tham gia cho các bên liên quan, cung cấp các hướng dẫn triển khai và hỗ trợ nguồn lực, nhằm đạt được mục tiêu không còn rác thải nhựa ngoài môi trường tự nhiên vào năm 2030.