Di tích Hải Vân quan sau khi trùng tu - Ảnh: Nguyễn Tấn Anh Phong
Hải Vân Quan được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích Lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Quốc gia tại Quyết định số 1531/QĐ-BVHTTDL vào ngày 14/4/2017.
Hải Vân Quan tọa lạc trên núi Hải Vân thuộc địa giới hành chính của thị trấn Lăng Cô (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế) và phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu, Thành phố Đà Nẵng). Đây là cửa ải quan trọng trấn giữ đường thiên lý Bắc - Nam có từ thời Lê. Đến triều Nguyễn năm 1826, vua Minh Mạng cho xây dựng Hải Vân Quan thành một trong những tổ hợp công trình để phòng thủ cho Kinh đô Huế cũng như giám sát các hoạt động ở cửa biển Đà Nẵng.
Cuối năm 2021, sau một thời gian được xếp hạng Di tích Lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Quốc gia, Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao TP Đà Nẵng tổ chức lễ khởi công dự án Bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Hải Vân Quan.
Dự án có tổng mức đầu tư hơn 42 tỷ đồng (ngân sách Đà Nẵng 50%, Thừa Thiên Huế 50%).
Dự án thực hiện trên diện tích sử dụng khoảng 6.500m², với quy mô đầu tư và phương án xây dựng, toàn bộ các lô cốt phía trên Hải Vân Quan và Thiên hạ đệ nhất hùng quan được tháo dỡ đến nền gốc tích thời Nguyễn; tu bổ cửa Hải Vân Quan, cửa Thiên hạ đệ nhất hùng quan theo các dấu tích nguyên gốc. Phục hồi, thay thế nền cổng lát đá Thanh, hệ thống cối, cổng đá, tường xây gạch vồ. Gia cố, chống nứt, chống thấm cho các khối xây; phục hồi lan can xây gạch vồ chia ô hộc và trang trí trên nóc theo tư liệu; phục hồi hệ thống cửa ván ghép con tiện gỗ.
Công trình chứa đựng nhiều giá trị về văn hóa lịch sử và cũng là thắng cảnh nổi tiếng, góp phần vào sự phát triển du lịch, dịch vụ của tỉnh Thừa Thiên Huế, TP Đà Nẵng nói riêng và miền Trung nói chung.
Việc mở cửa Hải Vân Quan phục vụ khách tham quan sẽ là “mắt xích” quan trọng nối kết hai vùng du lịch Bắc và Nam Trung bộ, góp phần lan tỏa giá trị di tích, phát triển du lịch của hai địa phương.